Prof. Dr. Hüseyin Toros, çöl tozlarındaki zengin mineral içeriklerin karada bitkiler, denizlerde de canlılar için aslında son derece besleyici olduğuna işaret ederek, "Bir nevi gökyüzünden gübre yağıyor diyebiliriz." ifadesini kullandı.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Toros, Türkiye'de birçok ili etkisi altına alan Kuzey Afrika kaynaklı toz taşınımına ilişkin AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, Türkiye'de, konumu itibarıyla özellikle bahar aylarında, güneyde havaların ısınmasıyla çöl kaynaklı toz taşınımlarının görüldüğünü ifade etti.
Şu anda da var olan sistemin, Afrika'daki çöl tozlarını Türkiye'ye getirdiğini ve hafta sonu dahil olmak üzere ülkeyi etkisi altına alacağını belirten Toros, şöyle konuştu:
"Peki bu çöl tozlarının içeriğinde ne var? O bölgedeki zengin mineraller var. Mesela bitkiler için son derece önemli fosfor ve demir içeriği var. Bu içerikler yani o çöl tozlarındaki zengin mineral içerikleri, karada bitkiler için denizlerde de diğer canlılar için aslında son derece besleyici. Bir nevi gökyüzünden gübre yağıyor diyebiliriz."
Toros, bahar aylarının bitkilerin filizlendiği ve toprağın bol minerale ihtiyaç duyduğu bir dönem olduğuna işaret ederek, "Bahar aylarında gelen çöl tozu aslında ülkemizde çiftçinin dostudur, bitkilerin gelişimine son derece katkı sağlar." dedi.
Toz taşınımlarının toprağa faydasına ilişkin Amazon Ormanları'ndan örnek veren Toros, "Burada sürekli yağmur yağıyor, toprak sürekli yıkanıyor ancak bu bitkiler bu kadar yağmur ve toprağın yıkanmasına rağmen gıdayı nereden alıyor? Yapılan çalışmalar gösterdi ki bu bitkilere aslında Afrika'dan taşınan tozlar besin kaynağı oluyor." diye konuştu.
Tozlar dezavantajlı gruplar ve solunum zorluğu çeken hastaları olumsuz etkiliyor
Toros, toz taşınımının, dezavantajlı grupların ve solunum zorluğu çeken hastaların hayat kalitelerini olumsuz etkileyebileceğini söyledi.
Çöl tozlarının Türkiye'nin güney bölgelerinde daha etkin olmak üzere batı bölgelerinde zaman zaman görüldüğüne dikkati çeken Toros, şunları kaydetti:
"Geçtiğimiz günlerde de geldi bir hafta kaldı. Yani bu geçmişte de görüldü, bundan sonra hep görülecektir. Bu çöl tozları çoğu zaman aslında yukarı seviyelerdedir. Yağmur yağdığı zaman bu tozu araçların yüzeyinde çok net görürsünüz, yağmur olmadığı zamanda da toz yavaş yavaş atmosferde seyrelerek gidiyor ve bir kısmı da yavaş yavaş yeryüzüne çöküyor. Şu anda yer seviyesindeki değerler, hassas grupların biraz daha dikkatli olmalarını gerektiriyor."
MASKE ÖNERİSİ..
Bu arada, Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı ve Türk Toraks Derneği Orta Anadolu Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. İnci Gülmez, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bu mevsimde Afrika tozlarının özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde etkili olduğunu söyledi.
İç Anadolu Bölgesi'nde de tozun görüldüğünü belirten Gülmez, Afrika tozuyla beraber çok sayıda virüs ve bakterinin de geldiğini aktardı.
Özellikle solunum sistemi hastalarında bu toz ve beraberindeki virüs ve bakterilerden kaynaklı enfeksiyonların da ortaya çıktığını anlatan Gülmez, "Tozların solunmasıyla birlikte bu tozlar küçük hava yollarına kadar geldiği zaman oksijen değişimi olmuyor. Özellikle solunum yetmezliği olan kişilerin çok dikkat etmesi gerekiyor. Tozun yoğun olduğu zamanlarda pencerelerin havalandırma amacıyla açılmaması lazım. Dışarıya mümkün olduğu kadar çıkmamak gerekiyor. Mecburen çıkılacak ise de mutlaka maske takılması gerekiyor. Solunum yetmezliği olan kişilerde bu daha fazla derinleşebilir." diye konuştu.
Özellikle son iki gündür gelen hastalarında tekrarlayan nefes darlığının daha fazla görüldüğüne dikkati çeken Gülmez, Afrika'dan gelen tozla birlikte bağıl nemin de yükseldiğini, bu nedenle havadaki oksijen miktarının da azaldığını aktardı.
"Hasta yoğunluğumuzun arttığını tespit ettik"
Sağlıklı olan kişilerin bile tozdan etkilenebileceğini ifade eden Gülmez, şunları kaydetti:
"Havadaki oksijen miktarının azalmasına bağlı olarak özellikle kalp yetmezliği olanlarda, astımlılarda ve KOAH'lılarda solunum yetmezliği daha fazla derinleşiyor. Astım ve alerjik hastalarda gelen tozla birlikte alerjen maddeler de solunduğu için astım krizlerine neden oluyor. Eğer pencereyi açmıyorsanız evin içinde maske takmanıza gerek yok ama dışarıya çıktığınızda tozun yoğun olduğu zamanlarda mutlaka maskeyle dolaşmamız gerekir. Pazartesiden beri bizim hasta yoğunluğumuzun arttığını tespit ettik. Özellikle solunum yetmezliği şikayetiyle gelen hastalarda daha fazla olduğunu görüyoruz."
Ankara, Kayseri- AA
